جهان تشیع

مقالات علمی، فرهنگی و تاریخی

جهان تشیع

مقالات علمی، فرهنگی و تاریخی

آیت الله مرتضی رضوی به روایت اسناد ساواک

آیت‌الله حاج شیخ مرتضی رضوی از رهبران انقلاب اسلامی در آذربایجان

نقده یکی از شهرهای جنوبی استان آذربایجان غربی است که در دوره انقلاب شهری کوچک اما فعال در مبارزه علیه حکومت پهلوی بود. در ادامه، برخی از رویدادهای این مبارزه مرور می‌شود.

بر طبق رأی کمیسیون امنیت اجتماعی نقده در تاریخ هفتم اسفند دو نفر به نام‌های شیخ مرتضی رضوی و حاج نصیر جوادی به اتهام تحریک مردم برای بستن مغازه‌ها در روز بیست ونهم بهمن مصادف با چهلمین روز شهادت شهیدان قیام 19 دی قم هر یک به هشت ماه تبعید محکوم شدند.(1)

در روز سی‌ام فروردین سال 1357 یکی از دبیران اُشنویه به علت داشتن تعدادی اعلامیه که حاوی مطالبی علیه حزب رستاخیز بود توسط مأمورین ژاندارمری بازداشت شد. همچنین در مورد فعالیت‌های یکی از دبیران درس دینی مدارس نقده به نام رجبعلی علمی‌نیک، به دلیل ترغیب غیرمستقیم دانش‌آموزان به فعالیت‌های انقلابی و معرفی کتاب های انقلابی به آنان، تشکیل جلسه‌ها و ارتباط با روحانیون تبعیدی مانند آیت‌الله مکارم شیرازی هشدارداده شد. فردی نیز به دلیل داشتن نوار سخنرانی دستگیر شد.

در روز بیست وهفتم خرداد به مناسبت چهلمین روز شهادت شهیدان حوادث قم و کازرون نیمی از مغازه‌های شهر نقده تعطیل بود.

به گزارش ساواک در روز بیست وهفتم مرداد دو نفر به در خانه مأمور نیروی پایداری (یعنی افرادی که به نظامیان حکومت پهلوی کمک می‌کردند) در شهر نقده رفته و از او خواسته‌اند تا کاریکاتورهایی را که از کتابخانه شیخ مرتضی رضوی برداشته است تحویل آنها بدهد، درغیر این صورت وی را به قتل خواهند رساند. به نظرساواک این دو تن از طرفداران شیخ مرتضی رضوی بوده و نوشتن شعارهای انقلابی در سطح شهر و پخش اعلامیه‌ها کار آن دو است.

بر اساس اطلاعاتی که به ساواک رسیده طرفداران شیخ مرتضی رضوی، روحانی انقلابی شهر و اکبر حمیدزاده، روحانی تبعیدی به نقده قصد دارند از روز دوم شهریور که مصادف با نوزدهم ماه مبارک رمضان است دست به تظاهرات بزنند. به دنبال فعالیت‌های اکبر حمیدزاده در نقده قرار است وی به شهر دیگری تبعید شود.
در تاریخ هفتم شهریور، شب‌هنگام گروهی از مردم در مسجد امام جعفر صادق (ع) نقده اجتماع کرده و شعارهایی مانند «درود بر خمینی» و «مرگ بر استبداد» سر دادند. مأمورین انتظامی شیخ مرتضی رضوی و اکبر حمیدزاده را دستگیر کردند و 60 نفر از مردم نیز بازداشت شدند. روز بیستم شهریور بازار نقده تعطیل بود.

روز اول مهر در یک تشییع جنازه شعارهایی علیه حکومت پهلوی داده و در روزهجدهم مهر تظاهرات دانش‌آموزی در نقده برگزار شد. برای کنترل اوضاع مأموران حکومتی با همکاری ارتش در تمامی نقاط شهر حضور یافتند. ساواک دانش‌آموزانی را که هدایت این تظاهرات را بر عهده داشتند شناسایی کرد.

روز هجدهم مهر بین فرمانده پاسگاه اُشنویه و یکی از فرهنگیان این بخش نزاعی روی داد که در نتیجه، او به پاسگاه جلب شد. به دنبال آن 60 نفر از فرهنگیان به عنوان اعتراض در مقابل اداره مخابرات اُشنویه متحصن شدند. سرانجام با مداخله استاندار و مسئولین محلی و دادن قول مساعد در برآوردن خواسته‌های آنان این اعتصاب پایان یافت. در روز نوزدهم مهر دانش‌آموزان بخش اُشنویه راهپیمایی کردند.

روز بیستم مهر تظاهراتی با حضور سه هزار نفر از فرهنگیان و دانش‌آموزان نقده برگزار شد. راهپیمایان در پایان، در مقابل فرمانداری این شهر اجتماع کرده و خواهان آزادی یکی از زندانیان سیاسی شدند. آنان تهدید کردند در صورت عدم آزادی وی تا روز بیست وسوم مهر، دوباره تظاهرات خواهند کرد.(2)

روز بیست وپنجم مهر تمامی مراکز آموزشی نقده تعطیل بود و گروهی از نمایندگان فرهنگیان در خانه معلم این شهر گرد آمده و اطلاعیه شماره یک خود را صادر کردند. بر اساس این اطلاعیه آنان خواستار بازگشت به کار دو نفر شدند که به جرم اهانت به شاه، به یک سال زندان محکوم شده بودند.

مراکز آموزشی نقده و اُشنویه دراوایل آبان همچنان تعطیل بود و دانش‌آموزان اُشنویه تظاهرات می‌کردند. روز شانزدهم آبان تظاهراتی با حضور پنج هزارنفر از مردم نقده به ویژه فرهنگیان و روحانیون برگزار شد که پس از برگزاری نماز جماعت پایان یافت.

بر اساس گزارش‌های متعدد ساواک مراکز آموزشی نقده و اُشنویه در اواخر آبان همچنان تعطیل بود. در روز پنجم و ششم آذر نیز بازار و مغازه‌های شهر نقده تعطیل بود.

دانش‌آموزان نقده که نقش مهمی در مبارزات دوران انقلاب در این شهر داشتند، در روز دوازدهم آذر تظاهرات پراکنده‌ای در شهر برپا کردند و تعدادی از تابلوهای یادبود در میدان کوروش کبیر را شکستند. دراین روزهمچنین دانش‌آموزان دبیرستان دخترانه هفده دی نقده، عکس‌های شاه وهمسرش را از دیوارهای کلاس‌ها برداشته و تصاویری از کشتار 17 شهریور تهران پخش کردند.

شیخ مرتضی رضوی، امام جماعت، مسجد امام صادق(ع) در نقده و یکی ازروحانیون فعال این شهر در شب شانزدهم آذر در سخنرانی خود از جوانان خواست که با هماهنگی بزرگان شهر راهپیمایی بزرگی برگزار کنند.

روز نوزدهم آذر مصادف با تاسوعای حسینی دسته‌های عزاداری در شهر به راهپیمایی پرداختند و با پیوستن به یکدیگر تعداد آنان به پنج هزار نفر رسید. برخی از شعارهای این اجتماع عبارت بود از: «استبداد محکوم است، آزادی پیروزاست» و «نهضت ما حسینی است، رهبر ما خمینی است». علیرغم این تظاهرات بزرگ که با حضور گروه‌های مختلف برگزار شد، ساواک در پایان گزارش خود نتیجه می‌گیرد که اکثریت مردم این شهر طرفدار رژیم شاه هستند و هیچ خطری این شهر را تهدید نمی‌کند! صبح روز بیستم آذر مصادف با روز عاشورا عده‌ای از مردم که ساواک تعداد آنها را دو هزار نفر اعلام می‌کند، در حالی که مثل راهپیمایی روز قبل، صد وپنجاه زن در جلوی آنها حرکت می‌کردند، راهپیمایی کردند.

به مناسبت بزرگداشت شهدای شهر ارومیه (که آن روزها رضائیه نامیده می‌شد) دو هزار نفر از مردم نقده که عده‌ای از مردم ارومیه نیز درمیان آنان بودند در مراسمی در مسجد امام صادق(ع) شرکت کردند و پس از پایان مراسم راهپیمایی کردند. این راهپیمایی با دخالت مأمورین و شلیک گاز اشک‌آور به پایان رسید. عصر این روز اصناف نقده مغازه‌های خود را تعطیل کردند.(3)

در روز پنجم دی ماه مجلس ختمی به مناسبت شهید شدن فردی به نام محرم خورده‌آقایی با حضور پنج هزار نفر از مردم در مسجد جامع نقده برگزار شد که مردم مهاباد و ارومیه نیز در آن شرکت داشتند. در این مراسم چند تن از روحانیون سخنرانی‌های تندی علیه حکومت پهلوی ایراد و مردم را به مبارزه تا آخرین قطره خون تشویق کردند.

سه روز بعد نیز تظاهراتی درنقده و اُشنویه برگزارشد. در نقده تظاهرکنندگان موافق و مخالف با یکدیگر درگیر شدند که در نتیجه پنج نفر زخمی شدند. در این روز خانه نماینده این شهر در مجلس نیز به آتش کشیده شد. روز نهم دی هم ده هزار نفر از مردم نقده در حالی که زنان و روحانیون در پیشاپیش آنان حرکت می‌کردند در خیابان‌های این شهر راهپیمایی کردند.(4)

روز دوازدهم دی تظاهراتی با حضور هفت هزار نفر از مردم برپا شد که تظاهرکنندگان دو مغازه مشروب فروشی را به آتش کشیدند. به دنبال بحرانی شدن اوضاع شهر مسئولین محلی با روحانیون و معتمدین شهر تماس برقرار کردند و در نتیجه اعلامیه‌ای از جانب آنان صادر شد و مردم به آرامش دعوت شدند. در تظاهرات روز سیزدهم دی نیز گروهی از تظاهرکنندگان پرونده‌های دادگستری را به آتش کشیدند.

پی‌نوشت‌ها:
1ـ انقلاب اسلامی ایران به روایت اسناد ساواک، مرکز بررسی اسناد تاریخی، ج 3، ص 136
2ـ همان، ج 13، ص 344
3ـ همان، ج 21، ص 262
4ـ همان، ج22، ص 499
منابع: ـ انقلاب اسلامی ایران به روایت اسناد ساواک (دوره 25 جلدی)، ناشر: مرکز بررسی اسناد تاریخی

آیت‌الله حاج شیخ مرتضی رضوی رهبر انقلاب اسلامی نقده

آیت الله مرتضی رضوی به روایت اسناد ساواک

مرتضی رضوی

ویکی‌پدیا، آچیق بیلیک‌لیک‌دن



آیری آدلار	علامه رضوی
میللیت	ایران
دوْغوم تاریخ	26 دیماه 1326
دوْغوم یئر	ارومیه، سولدوز
وئب‌سایت	http://www.binesheno.com

مرتضی رضوی' فقیه، کیهان شناس و مدرس حوزه های علمیه و مولف بیش از 50 جلد کتاب در زمینه های مختلف می باشند. وی نماینده دوره‌دوم تبریز در مجلس شورای اسلامی، کاندیدای نمایندگی دوره سوم نمایندگی مجلس شورای اسلامی از حوزه تهران و معاون و مشاور پارلمانی و حقوقی وزارت کار و امور اجتماعی بودند.

حیات

مرتضی رضوی در 26 دی‌ماه سال 1326 شمسی در خانواده‌ای فرهنگی، مذهبی و روحانی چشم به جهان گشود.پدر بزرگش حاج شیخ عباسقلی رضوی و جد بزرگوارش شیخ رضا قلی رضوی (اورموی) از فقهای برجسته زمان خود بودند. شیخ رضا قلی علاوه بر فقه، در کیهان شناسی، تقویم نویسی، طب، ریاضیات و هنر معماری نیز تبحر داشت. او در پی درگیری و مقابله باحاکم و سردار ارومیه، ناگزیر منطقه سولدوز را برای اقامت برگزیده بود.

جد بزرگترش حاج شیخ محمد علی کاظمینی از شهر کاظمین به ارومیه مهاجرت کرده بود و از علمای بزرگ آن دیار به شمار می‌رفت. در ایام جوانى معلم شاهزاده ملک قاسم میرزا و فرزندان او بوده است.

پدر بزرگش، حاج شیخ عباسقلی رضوی در گوشة دنجی از باغ بزرگ مشرف به خانه‌اش ساختمانی به نام «باغ اطاقی » رو به باغات و مناظر جالب در سولدوز بنا کرده بود. بالکن طبقه دوم « باغ سرای» وی میعادگاه علما، روحانیون و سادات از اقصی نقاط آذربایجان و مدرسة تربیت طلاب بود. فشرده‌ای از آثار و زندگی پدرو اجداد ایشان و انگیزه انتقال شیخ محمد علی کاظمینی خوئی از عراق به آذربایجان در سایت بینش نو در لینک «دربارة ما» بیان گردیده‌ است.

تحصیل و تدریس

مرتضی رضوی در اواخر سال 1340 پس ازتحصیل دوره ابتدایی و علوم مقدماتی به شهر مقدس قم عزیمت نمودند و در محضر اساتید بزرگ به تحصیل علوم و معارف اسلامی پرداختند: دروس فلسفه و منطق را نزد بزرگانی چون انصاری شیرازی، شهید دکتر مفتح و استاد شهید مرتضی مطهری گذراندند. فقه و مکاسب رادر محضر فاضل لنکرانی و جعفر سبحانی و درس «خارج» را مدتی نزد آیت الله داماد، و آنگاه از کلاس درس خارج مرحوم گلپایگانی، شر یعتمداری و ملکوتی بهره‌مند شدند.

ایشان که در یک خانواده و خاندان بزرگ فرهنگی رشد یافته‌اند، از همان اوان کودکی با محافل نقد و بحث علمی، مذهبی مأنوس و آشنا بوده‌اند، همچنانکه خود بیان می‌دارند در کلام و اعتقادات و اسلام شناسی شاگرد پدر بزرگوارشان شیخ محمد حسین رضوی، و مرهون راهنماییهای مستمر ایشان بوده‌اند. مرتضی رضوی پس از بازگشت از قم تا پیروزی انقلاب اسلامی ضمن فعالیتهای سیاسی، به تبلیغ معارف اسلامی و تدریس و تفسیر قرآن و نهج البلاغه در آذربایجان می‌پردازند و به نشر و گسترش مبانی علمی، اعتقادی دین اسلام در میان جوانان و اقشار تحصیل کرده مبادرت می‌ورزند. در سن 19 سالگی کتاب «خلقت آدم و بحثی در تکامل» را با مقدمه دکتر مفتح تحریر و به چاپ می‌رسانند. مرتضی رضوی در اوایل سنین جوانی با امام خمینی (ره) و اهداف عدالت‌گستر ایشان آشنا شده و در ماجرای فیضیه و سخنرانی پرشور و تاریخی حضرت امام در سال 1342 حضور داشتند و تا سال 1356و خیزش نهضت اسلامی 18 بار توسط رژیم ستمشاهی دستگیر و در زندان انفرادی توأم با شکنجه حبس گردیدند. ایشان در اسفند ماه سال 1356 مجدداً دستگیر و به عنوان اولین تبعیدی آذربایجانغربی به شهر لار تبعید شدند.

اثرلر

آثار و تالیفات مرتضی رضوی به بیش از 50 جلد کتاب و صدها مقاله در مطبوعات می رسد. اسامی تعدای از آثار ایشان به شرح زیر است: 1- تبیین جهان و انسان 2- جامعه شناسی شناخت 3- انسان و چیستی زیبایی 4- دانش ایمنی در اسلام 6- جامعه شناسی متعه 7-کابالاو پایان تاریخش 8- جامعه شناسی کعبه 9- تصحیح جامع الشتات(10 مجلد) 10- انسان و علوم انسانی در صحیفه سجادیه(10 مجلد) 11- قرآن و نظام رشته ای جهان 12- دو دست خدا 13- محی الدین در آئینه فصوص(2 جلد) 14- سیر تحول وضو 15- نقدهای علامه طباطبایی بر علامه مجلسی و...

قایناقلار

مسجد امام صادق علیه السلام نقده پایگاه انقلاب اسلامی 1357

از راست: شهید علی علمی، حجت الاسلام داننده، آیت الله حاج شیخ مرتضی رضوی، محمد علی دریانورد

گزارش ساواک مبنی بر رای کمیسیون امنیت اجتماعی شهرستان نقده دایر بر تبعید دو تن از محرکین اخلال‌ نظم

کتاب:انقلاب اسلامى به روایت اسناد ساواک جلد 3 ( قیام مردم تبریز در 29 بهمن 1356 ) / صفحه: 136

پدیدآورنده: مرکز بررسى اسناد تاریخى وزارت اطلاعات

روزشمار: 1356/12/07

رای کمیسیون امنیت اجتماعی شهرستان نقده - استان
آذربایجانغربی دایر بر تبعید دو نفر از محرکین به اخلال و نظم عمومی
طبق رای مورخ 36/12/7 کمیسیون امنیت اجتماعی شهرستان نقده - استان آذربایجانغربی، افراد زیر بعلت تحریک مردم به اخلال در نظم عمومی و بستن مغازه‌ها در روز 36/11/29 [1356/11/29] (مصادف با چهلمین روز کشته شدن چند تن از اخلالگران شهر قم) هریک به هشت ماه اقامت اجباری در مناطق دیگر محکوم گردیده‌اند.
1- شیخ مرتضی رضوی - شهر لار
2- حاج نصیر جوادی - شهر بم
ارزیابی خبر: خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده: مراتب به نخست‌وزیری اعلام گردیده است.
-----------------------
[1356/12/07]

مجلس ختمی بمناسبت کشته شدن یکی از شبگردهای نقده بنام محرم خورده آقائی

کتاب:انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک (ج 22) / صفحه: 230

پدیدآورنده: مرکز بررسی اسناد تاریخی

روزشمار: 1357/10/05

[تلفنگرام]
در ساعت 30 14 روز 57/10/05 مجلس ختمی بمناسبت کشته شدن یکی از شبگردهای نقده بنام محرم خورده‌آقائی [موضوع کشته شدن شبگرد مزبور طی شماره 17518/ ه‌- 57/10/03 به 348 اعلام گردیده) با شرکت حدود 5000 نفر از طبقات مختلف مردم که عده‌ای از آنان از مهاباد عزیمت نموده بودند در مسجد جامع این شهر تشکیل گردید در این مجلس دو نفر از روحانیون افراطی رضائیه به اسامی سیدعلی‌اکبر قریشی و غلامرضا حسنی به اتفاق ماشاءاله بزچلو وکیل دادگستری رضائیه نیز شرکت نمودند، مرتضی رضوی یکی از روحانیون نقده و غلامرضا حسنی و چند نفر از دبیران اهل تسنن مطالب تحریک‌آمیزی عنوان و حسنی مردم را به هم‌بستگی و آشوب و اغتشاش و مبارزه تحریک و اظهار داشته تا آخر قطره خون خواهیم جنگید. این مجلس بدون حادثه پایان‌پذیر نیست.
مبینی
1- بولتن
2- عملیات فوری اسامی این افراد را در لیست مورد نظر منظور و با آدرس افراد ارائه نمایند. 57/10/06
گوینده: [ناخوانا]
گیرنده: مجتبوی ساعت 45 10- 57/10/06

1357. به اهتزاز درآمدن پرچم لا اله الا الله به جای مجسمه شاه در میدان اصلی شهر نقده

قصد انجام تظاهرات اخلالگرانه در شهر نقده

کتاب:انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک جلد 10 ( 1357/6/1 تا 1357/6/15 ) / صفحه: 24

پدیدآورنده: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات

سال انتشار: 1381

ناشر: مؤلف

محل چاپ: تهران

روزشمار: 1357/06/02

قصد انجام تظاهرات اخلالگرانه در شهر نقده - استان آذربایجان غربی
اخبار واصله حاکیست، عده‌ای از متعصبین مذهبی شهر نقده - استان آذربایجانغربی که از طرفداران شیخ مرتضی رضوی (واعظ افراطی این شهر) و اکبر حمیدزاده گیوی (روحانی تبعیدی به نقده) میباشند، قصد دارند روز 37/06/02 ( مصادف با نوزدهم ماه مبارک رمضان) ضمن انجام تظاهرات اخلالگرانه، به اقدامات تخریبی از قبیل شکستن شیشه‌های شعب بانکها و مغازه‌ها و آتش‌زدن منزل پیشنماز مسجد جامع در این شهر مبادرت نمایند.
طبق این اخبار، افراد مذکور با عنوان این مطلب که خونشان از خون کشته شدگان حوادث تهران و تبریز رنگین‌تر نمیباشد، از هم اکنون تعدادی گلاه کیس و چادر زنانه و همچنین مقداری مواد منفجره برای عملی کردن اقدامات خرابکارانه خود در روز مذکور، تهیه و آماده کرده‌اند.
ارزیابی خبر:
خبر صحت دارد.
اقدامات انجام شده:
1- مراتب به نخست‌وزیری اعلام گردیده است.
2- اقدامات لازم برای تحقیق بیشتر پیرامون موضوع بعمل آمده تا در صورت وجود مدارک مستند نسبت بدستگیری و پیگرد تقانونی افراد مذکور اقدام گردد و ضمنا سازمانهای انتظامی محل برای پیش‌بینی و مقابله با حوادث احتمالی، در جریان خبر قرار گرفته‌اند.
--------------------------------
[1357/06/02]

1357. تصویر امام خمینی رهبر کبیر انقلاب اسلامی بر فراز دست‌ها در یکی از راه‌پیمایی‌های انقلاب اسلامی در شهر نقده

پخش کاریکاتور مضر

کتاب:انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک جلد 9 / صفحه: 263

پدیدآورنده: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات

سال انتشار: 1381

ناشر: گردآورنده

محل چاپ: از سپیده تا شام

روزشمار: 1357/05/27

گزارش خبر
موضوع: پخش کاریکاتورهای مضره
در تاریخ 37/5/27 [1357/05/27] دو نفر باسامی هوشنگ دریانورد دانشجوی دانشگاه شیراز اهل نقده و احد جوادی فرزند حاج نصیر به درب منزل مامور نیروی پایداری رفته و از وی خواسته‌اند که کاریکاتورهای برداشته شده از کمد کتابخانه مسجد شیخ مرتضی رضوی را بیآورد و تحویل آنها بدهد و چنانچه نیآورد وی را بقتل تهدید کرده‌اند.
نظریه شنبه - مامور مذکور از ترس به نیروی پایداری پناه آورده است.
نظریه دوشنبه - متن خبر صحت دارد بطوریکه مشخص گردیده عاملین تهیه کاریکاتورهای مزبور نامبردگان فوق میباشند که از طرفداران شیخ مرتضی رضوی بوده و دارای افکاری انحرافی و مخالف دولت میباشند و تصور میرود که نوشتن شعارهای مضره روی تیرهای برق و دیوار مساجد و نیز پخش اعلامیه در شهر نقده نیز توسط نامبردگان و ایادی آنها انجام گرفته است علیهذا پیشنهاد میگردد چنانچه کاریکاتورهای مورد بحث از نظر قانون و مراجع قضائی مدارک مضره محسوب و عاملین ترسیم آنها مجرم و قابل تعقیب میباشند نامبردگان بالا را دستگیر و پرونده متشکله جهت تعقیب قانونی تحویل مقامات صالحه گردند. الوند نظریه 16- ضمن تائید نظریه دوشنبه مقرر فرمائید اوامر عالی را در این زمینه سریعا ابلاغ فرمایند. ضمنا در صورت تصویب تعقیب ه‌ 1 اعاده نمایند.
نظریه چهارشنبه - به اظهار نظر چهارشنبه ذیل خبر شماره 4/16/5524/ ه‌ 1 - 37/5/29 مراجعه فرمایند
نظریه جمعه - نظریه چهارشنبه تائید میشود.
-----------------------------
[1357/05/27]

کتابخانه مسجد امام صادق (ع) نقده

اظهارات امام جماعت مسجد امام جعفر صادق نقده

کتاب:انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک جلد 17 / صفحه: 466

پدیدآورنده: مرکز بررسی اسناد تاریخی

سال انتشار: 1384

ناشر: مولف

محل چاپ: تهران

روزشمار: 1357/09/08

گزارش خبر
موضوع: شیخ مرتضی رضوی پیشنماز و واعظ مسجد امام جعفر صادق نقده
در ساعت 1600 مورخه 57/9/8 مجلس ختمی بمناسبت فوت مادر احمد پاشاپور در مسجد امام جعفر صادق نقده برگزاری در این مجلس چندین نفر از روحانیون اهل تشیع و تسنن از جمله محررها، حاج ملاحسن مدرس مطلق، ملاحسن اسعدی، ملامصطفی بروسکه، میرزاعباس حسینی، سیدعباس علوی و سیدجواد رادپور و سیدمحمد حسنی حضور داشته‌اند، مرتضی رضوی به منبر رفته و ضمن صحبت اظهار داشته از طرف بازماندگان مرحوم مغفور از من خواستند تا درباره مسائل سیاسی بحث نکنم بخاطر ایشان در اینمورد صحبت نخواهم کرد اما تیمسار ازهاری گفته است با دستور و نظریه آیات عظام عمل خواهم کرد، دروغگو بمثل معروف حافظه ندارد اگرنخست‌وزیر راست میگوید آیات عظام ویرا نمی‌خواهند، یاد شده افزوده نمایندگان مجلس که بدولت رای داده‌اند در درجه اول دشمن آقای شریعتمداری و در درجه دوم دشمن آقای خمینی و درجه سوم دشمن امام زمان هستند زیرا هیچکدام از اینها دولت را نمیخواهند، رضوی گفته چنین مجلسی، مجلس اسلام نمیباشد، اسلام باید از خدا و رسول و آیات عظام پیروی نماید وی با احساسات در این سخنرانی گفته اسلام در راه حق باید بکشد و هم کشته شود وی حدود یکساعت سخنرانی کرده و امیرماشاءاله بوزچلو نیز در این مجلس حضور داشته است.
نظریه شنبه - خبر صحت دارد سخنرانی رضوی بسیار تحریک‌آمیز بود و اکثرا درباره مسائل سیاسی بحث مینموده و در هنگام ختم مجلس ضمن دعا خواستار محو ظالمین گردید که منظورش شاهنشاه آریامهر بود.
نظریه یکشنبه - خبر صحیح بنظر میرسد ضمنا همانطوریکه قبلا بعرض رسیده نامبرده بالا یکی از عاملین اصلی بلوا و آشوب و اغتشاشات این شهر میباشد با وجود اینکه طبق دستورالعملهای صادره یکبار در شورای کمیسیون اجتماعی فرمانداری احضار و بوی تذکر داده شد لیکن هیچگونه تغییر رویه نداده و همچنان به تحریکات خود ادامه میدهد که مسلما ادامه تحریکات وی ناامنیهای دیگری را در پی خواهد داشت. حامد
نظریه دوشنبه - نظریه یکشنبه مورد تائید است. الوند
نظریه 16 - نظریه دوشنبه مورد تائید است.
--------------
[1357/09/08]

مسجد امام صادق (ع) نقده

معروف به (شیخ مرتضی مسجدی)

اظهارات پیشنماز مسجد امام جعفر صادق نقده

کتاب:انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک جلد 19 / صفحه: 40

پدیدآورنده: مرکز بررسی اسناد تاریخی

سال انتشار: 1384

روزشمار: 1357/09/16

گزارش خبر
موضوع: شیخ مرتضی رضوی پیشنماز مسجد امام جعفر صادق نقده
نامبرده بالا شب 57/9/16 در بالای منبر ضمن وعظ خطاب به جوانان گفته باید تظاهرات کنید ولی تنها نمیتوانید باید تعدادی از پیرمردها توی شماها باشند و من حاج ابراهیم محرر نیز باید با شماها باشیم و شماها نماینده تعیین کنید تا برود پیش محرر و ترتیبی بدهید که او و من با هم باشیم آنگاه تمام مردم نقده را جمع و یک تظاهرات عظیمی براه بیاندازیم هر چند اگر چند نفری کشته شود مهم نیست آنان قرار شد هوشنگ دریانورد را بعنوان نماینده انتخاب و پیش محرر بفرستند که در صورت موافقت محرر روز تظاهرات مشخص گردد ضمنا هوشنگ دریانورد خیلی فعالیت میکند و حتی چند شب قبل باتفاق یک نفر دیگر در مسجد سخنرانی کرده بود رضوی به جوانان توضیه نموده که عجله نکنید ضمنا برنامه‌شان بدین نحو بوده که ملاها در جلوی تظاهر‌کنندگان حرکت نمایند.
نظریه شبنه - خبر صحت دارد.
نظریه یکشنبه - نظریه شنبه صحیح بنظر میرسد قبلا قرار بر این شده که روز تاسوعا و عاشورا روحانیون در جلوی تظاهرکنندگان حرکت کنند لیکن بعدا بدنبال شایعات ترور روحانیون توسط عناصر کمونیست در منطقه آنان از شرکت در تظاهرات خودداری نموده‌اند ضمنا از مدتها قبل بین رضوی و محرر اختلافاتی وجود دارد و رضوی در صدد جلب همکاری محرر با خود میباشد لیکن محرر با او همکاری ننموده و حتی در مواقع مقتضی مردم را بآرامش دعوت مینماید. حامد
نظریه دوشنبه - نظریه یکشنبه مورد تائید است. الوند
نظریه 16 - نظریه دوشنبه مورد تائید است. نظریه چهارشنبه در مقایسه اقدامات سایر روحانیون افراطی شیخ مرتضی رضوی معتدل‌تر است با توجه به شرایط جاری انجام این اقدامات بعید نیست. نظریه جمع. نظریه چهارشنبه تأیید میشود.
----------------------------------------------------------
[1357/09/16]

مسجد امام صادق (ع) نقده

آیت‌الله حاج شیخ مرتضی رضوی رهبر انقلاب اسلامی نقده

گزارشی در خصوص فعالیت محرکین در مسجد امام جعفر صادق (ع) نقده

کتاب:انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک جلد 13 / صفحه: 384

پدیدآورنده: مرکز بررسی اسناد تاریخی

سال انتشار: 1383

ناشر: مولف

محل چاپ: تهران

روزشمار: 1357/07/21

[گزارش]
موضوع: مرتضی رضوی و امیر ماشاءاله بوزچلو
حمید شاددلی اظهار داشته عصر روز 57/7/21 ماشاءاله بوزچلو باتفاق سعید کلانتری به مسجد شیخ مهدی سلدوزی آمده عده‌ای زیاد از جوانان تحصیلکرده دور این دو نفر جمع شدند آنگاه مرتضی رضوی پیشنماز مسجد امام جعفر صادق نقده به منبر رفته ضمن صحبتهای مختلف و قرائت آیاتی چند از کلام‌آله مجید رو به مردم کرده و گفته ای مردم خیال نکنید در این دنیا راحتی وجود دارد نه، اطمینان داشته باشید راحتی وجود ندارد، در راه حق باید دفاع کرد در مقابل ظالم باید استقامت نمود اگر در راه دین ضرورت دارد احتیاج است که سر و دست و پا و جان را باید از دست داد در راه دین از جان گذشت وقتیکه بشر مرد در آن دنیا ملائکه‌ها از بشر میپرسند که تو چرا در راه دین کشته نشدی؟ چرا در راه دین سرت نشکست چرا دست و پایت نشکست این آیه‌ای است از قرآن، آری بدانید سئوال خواهند کرد، حمید شاددلی افزوده پس از سخنرانی رضوی ماشاءاله بوزچلو عده‌ای از جوانان راکه بدور خود جمع کرده و در جلوی درب مسجد نشسته بود از امیرعلی نوروزی سئوال نمودم که ماشاءاله خان در چه موردی صحبت مینماید امیرعلی نوروزی گفته هیچی، باز هم دیوانه شده دارد بجوانان میگوید شما تا آزادی زندانیان فعالیت کنید و دست از فعالیت نکشید.
نظریه شنبه: خبر صحت دارد، در مورد فعالیتهای افراد در بعضی نقاط چون مسجد کانونهای مقدسی بشمار میآید افراد برای پیشبرد اهداف خود مساجد را جهت تجع انتخاب مینمایند.
نظریه یکشنبه: نظریه شنبه صحیح بنظر میرسد شیخ مرتضی رضوی با امیر ماشاءاله بوزچلو ارتباط مستقیم دارد و منشاء اصلی این تحریکات و تظاهرات و بستن دکاکین در این شهرستان این دو نفر میباشند که تعدادی از متعصبین مذهبی نیز از آنها پیروی میکنند. حامد
نظریه دوشنبه: نظریه یکشنبه مورد تایید است. الوند
نظریه 16: نظریه دوشنبه مورد تایید است.
نظریه چهارشنبه: احتمال صحت خبر وجود دارد نامبرده در چهارچوب قانون اساسی به پیگیری هدفهای جبهه ملی [ناخوانا] و بطوریکه مشاهده شده موفقیت کاذبی هم در بین مردم احراز نموده است.
نظریه جمعه: نظریه چهارشنبه تایید میشود.
---------------
[1357/07/21]

واعظی بنام شیخ مرتضی رضوی ضمن سخنرانی تحریک آمیز در نقده اظهار داشته
تاریخ سند: 14 بهمن 1357
متن سند:
تحریک روز 14 /11 /1357 واعظی بنام شیخ مرتضی رضوی ضمن سخنرانی تحریک آمیز در نقده اظهار داشته (ما بایستی جهت پیشبرد هدف های خود به شهربانی و ژاندارمری حمله نموده و آنها را از شهرمان بیرون کنیم تا آزادی را بدست آوریم.) ارزیابی : اظهار مطالب صحت دارد.
گیرندگان : دفتر ویژه اطلاعات، جناب آقای نخست وزیر، ساواک، سب 2، ژ.
ک.
ش
منبع:
کتاب انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک - کتاب 25 صفحه 260
کلیه حقوق این پایگاه برای مرکز بررسی اسناد تاریخی محفوظ است. استفاده از مطالب سایت با ذکر منبع بلامانع است.

دستگیرى دو واعظ در نقده‌

روزنامه: کیهان / تاریخ: 1357/ 6/ 9 / شماره: 10553 / صفحه: 28

روزشمار: 1357/06/07

در پى تظاهراتى که‌ ساعت 21 و 45 دقیقه‌ پریشب [1357/06/07] در مسجد امام جعفر صادق شهرستان نقده‌ برپا شد ماموران انتظامى آقاى شیخ مرتضى رضوى واعظ مسجد و آقاى حمیدزاده‌ واعظ تبعیدى را دستگیر کردند. تظاهرکنندگان که‌ حدود 400 تن بودند در صحن مسجد به‌ شعار دادن علیه‌ دولت پرداختند و هنگامى که‌ میخواستند از مسجد خارج شوند توسط ماموران انتظامى متفرق شدند.

مسجد شیخ مرتضی رضوی

کتاب: انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک جلد 9

پدیدآورنده: مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات

سال انتشار: 1381

ناشر: گردآورنده

محل چاپ: از سپیده تا شام

صفحه: 263

متن سند:

از: 4/ ﻫ 1 تاریخ: 20 /12 /2536[1356] 13561220
به: 312 شماره: 29761/ ﻫ
موضوع: محمد فوزی1

شخصی به نام عقیقی بخشایشی2 از قم تلفنی با نامبرده مذاکره و اظهار داشت مکارم روز جمعه از طریق رضائیه به مهاباد خواهد آمد و امکان دارد شما را در رضائیه ملاقات کند. ضمناً فوزی از نامبرده سئوال نمود آیا آقا مسبوق هستند رضوی را نیز تبعید نموده‌اند. مشارالیه پاسخ داد بلی اطلاع دارند.
نظریه شنبه. خبر صحت دارد.
نظریه یکشنبه. خبر صحت دارد ضمناً مرتضی رضوی3 به اتهام اخلال از نقده طرد شده و موضوع طی شماره 29584/ ﻫ - 13 /12 /36 اعلام گردیده است و منظور عقیقی4 از مکارم نیز ناصر مکارم شیرازی موضوع شماره 9261 /312 - 16 /12 /36 می‌باشد.
نظریه چهارشنبه. نظریه یکشنبه مورد تأیید است.
نظریه جمعه. نظریه چهارشنبه مورد تأیید است.

متن سند:

از: 16 /4 ﻫ 1 تاریخ: 30 /11 /2536[1356]
به: 312 شماره: 3082/ه‍ 16
موضوع: مجلس یادبود کشته‌شدگان قم

از ساعت 15:00 الی 17:30 مورخه 29 /11 /36 در مسجد بازار نقده (مسجد شیخ مهدی)1 مجلس سوگواری به مناسبت چهلمین روز درگذشت کشته‌شدگان حادثه قم با شرکت حدود 20 نفر از کسبه، اصناف متعصب مذهبی نقده و چند نفر از روحانیون منطقه به اسامی شیخ مرتضی رضوی، شیخ حسن داننده،2 شیخ مهدی سلدوزی، میرجواد رادپور،3 حاج عباس حسینی، میرزا یحیی جوهری تشکیل و مجلس با تلاوت آیات قرآن و سخنرانی مذهبی و عادی شیخ حسن داننده و بدون هرگونه تظاهراتی خاتمه یافته است.
نظریه شنبه: خبر صحت دارد.
نظریه دوشنبه: با توجه به وصول خبر مشابهی که از طریق شهربانی نقده در این زمینه واصل گردیده و تحقیقات جنبی دیگر خبر فوق صحیح است لیکن در این مجلس هیچگونه اشاره‌ای به حادثه قم نگردیده است. اردوان
نظریه 16: نظریه دوشنبه مورد تأیید است.
نظریه چهارشنبه: نظریه 16و4 ﻫ هم مورد تأیید است ضمناً به 16و4 ﻫ ابلاغ شد مسببین و محرکین اصلی را شناسایی نمایند که نتیجه متعاقباً اعلام خواهد شد.
نظریه جمعه: نظریه چهارشنبه مورد تأیید است.

متن سند:

تاریخ:7 /12 /1356

صورتجلسه کمیسیون حفظ امنیت اجتماعی مورخه هفتم اسفندماه دو هزار و پانصد و سی و شش شاهنشاهی

در ساعت 1100 صبح مورخه هفتم اسفندماه دو هزار و پانصد و سی و شش شاهنشاهی کمیسیون حفظ امنیت اجتماعی شهرستان نقده بنا به تقاضای شماره 8 /5 ـ 1 ـ 532 ـ 7 /12 /2536 شهربانی شهرستان نقده و تقاضای شماره 43ـ 03ـ 501ـ 4ـ7 /12 /2536 گروهان ژاندارمری نقده به ریاست آقای کوثر فرماندار و با شرکت آقای کیارس دادستان دادسرای شهرستان نقده و آقای شعاری دادرس شهرستان نقده و سرکار سرگرد کفایتی رئیس شهربانی نقده و سروان ملک‌زاده فرمانده گروهان ژاندارمری نقده و آقای کاشی نماینده نخست وزیری تشکیل و پس از قرائت گزارش شهربانی و ژاندارمری نماینده نخست‌وزیری بیان نمودند که گزارشات فوق را تأیید می‌نمایند لذا کمیسیون با بررسی محتویات پرونده به شرح زیر اتخاذ تصمیم می‌نماید.
[در] مورد اقدامات حاجی نصیر جوادی که مردم را در شهر محمدیار به ضدیت با یکدیگر تحریک و باعث بسته شدن مغازها گردیده و بدین وسیله علت سلب آسایش عمومی و اخلال در نظم عمومی را عملاً فراهم نموده و هم چنین در مورد سید مرتضی رضوی که نامبرده فوق را تحریک و وادار به این کار نموده و عملاً در سلب آسایش عمومی به وسیله وی دخالت کرده و اقدامات هر دو نفر مورد تأیید مقامات ذیصلاح واقع و لذا ارتکاب اعمال هر دو نفر جهت بر هم زدن آرامش و نظم عمومی و سلب آسایش مردم به نظر اعضاء کمیسیون ثابت و محرز تشخیص داده شد مستنداً به ماده 3 قانون حفظ امنیت اجتماعی ناظر به ماده 16 قانون مجازات عمومی حکم بر محکومیت شیخ مرتضی رضوی نام پدر حسین سن 30 ساله شغل واعظ محل سکونت نقده بر هشت ماه اقامت اجباری در شهرستان لار و همچنین حاج نصیر جوادی فرزند عبداله سن حدود 42 ساله شغل اصناف محل سکونت نقده بر هشت ماه اقامت اجباری در شهرستان بم صادر و اعلام کرد و ضمناً با توجه به اهمیت عمل ارتکابی نامبردگان قرار اجرای موقت تصمیم فوق را نیز صادر و اعلام می‌دارد که پس از موافقت نهایی استاندار قابل اجرا می‌باشد تصمیم از نظر نامبردگان فوق‌الذکر پس از ابلاغ ظرف ده روز قابل رسیدگی پژوهشی در دادگاه استان آذربایجان غربی می‌باشد.
فرماندار شهرستان نقده: کوثر. نماینده نخست وزیری کاشی
دادستان دادسرای شهرستان کیارس. دادرس شهرستان نقده: شعاری
رئیس شهربانی نقده سرگرد کفایتی. فرمانده گروهان ژاندارمری نقده ملک‌زاده

متن سند:

بسم‌الله الرحمن الرحیم
برنامه سخنرانی‌های حجت‌الاسلام والمسلمین آقای شیخ مرتضی رضوی در مسجد امام جعفرصادق در شب‌های ماه رمضان از ساعت 5 /1 شروع می‌شود.1
از برادران و خواهران دینی خواستار و خواهشمندیم که با شرکت در این مجالس موجب سربلندی اسلام و اسلامیان گردید.
موضوعات سخنرانی‌های آقای رضوی
شب ششم: کشاورزی در ایران و اسلام
شب هفتم: امام علی‌النقی (ع)
شب هشتم: تولی و تبری
شب نهم: نقش روحانی مسئول و متعهد
شب دهم: تفسیر سوره زلزال
شب یازدهم: روضه‌خوانان حسین (ع
شب دوازدهم: مسجد و بانوان
شب سیزدهم: دختران روشن یا سربازان زینب (ع)
شب چهاردهم: هلال بدر می‌شود.
شب پانزدهم: حوزه علمیه قم: تنها روال ثابت
شب شانزدهم: هنر و سوگی بر ادبیات ملی
شب هیفدهم: امام شافعی و جوانان تسنن
شب هیجدهم: معلم: آموزش و سنجش
شب نوزدهم: دو خط موازی که هرگز به هم نمی‌خورند.
شب بیستم: هر فرعونه هم موسی هم ریشوه هم کوسه
شب بیست و یکم: دو نامه از دو نخست‌وزیر
شب بیست و دوم: ضحاک تشنه مغز جوان است
شب بیست و سوم: بشر و داستان قانون
شب بیست و چهارم: در خطه لار: جای پای اشرافیت از دم غار تا به امروز
شب بیست و پنجم: تعهد و مسئولیت
______________________
1. این سند تاریخ ندارد ولی با توجه به شواهد متعلق به رمضان سال 1397 ق /1357 ش است.

متن سند:

از: 16 /4 ﻫ 1 تاریخ: 25 /5 /2537[1357]
به: 312 شماره: 77107/ه‍ 16
موضوع: شیخ مرتضی رضوی

در ساعت 1030 مورخه 21 /5 /37 نامبرده بالا به منبر رفته ابتدا درباره حکومت اسلامی مربوط به تولا ـ تبرا1 درباره احزاب سیاسی اسلامی صحبت کرده و سپس پیرامون احزاب سیاسی جهان و ناسیونالیسم مطالبی ایراد و اسلام را یک مذهب ناسیونالیستی خواند توضیح اینکه رضوی هنگامی که گفته دین اسلام یک دین ناسیونالیستی است از موضوع خارج و به حاشیه رفته (وی هر موقع از موضوع خارج می‌شود آن وقت توهینش شروع می‌شود و این مطلب از لحاظ روانشناسی هم ثابت شده است که اگر کسی از موضوع یا مطلب مورد بحث خارج بشود شخصیت درونی شخص ظاهر می‌شود و جنبه مخالف به خود می‌گیرد) و گفته ما نباید به تلویزیون گوش کنیم زیرا تلویزیون یک وسیله ایست در دست استعمار و اشاره کرده به ذبیحی خواننده اشعار مذهبی که نوارش از تلویزیون پخش می‌شود،‌ مشارالیه سپس در مورد مسجد سپهسالار اظهار داشته این مسجدی است که ملاها همیشه از این مسجد به بدی یاد می‌کنند زیرا مسجد درباری است بعد حدیثی از امام صادق (ع) آورده که مربوط می‌شده به لباس و آداب و رسوم. یاد شده برای دومین بار به حاشیه رفته و گفته یا امام صادق بیا الان ببین که امت شما چطور لباس اروپایی می‌پوشند و چطور با صهیونیسم و با امپریالیسم رابطه برقرار می‌کنند (اشاره بود به حکومت و فروش نفت به اسرائیل و آفریقای جنوبی) مشارالیه در شب 22 /5 /37 درباره روحانی مسئول و متعهد چه کسی است بنا به تقاضای یکی از دانشجویان و چند نفر دیگر صحبت کرده و علناً بر جامعه و قانون اساسی حمله کرده است وی در این بحث اول تعریفی از متعهد بودن یک شخص کرده بعداً از روحانیت بحث نموده و گفته با ملاهایی که استخدام کرده مخالف می‌باشم و گویا چهار مجتهد شیعه یکی ایرانی و سه تا از نجف (عراق) فتوی داده‌اند ملا نباید استخدام شود ملایی که استخدام می‌شود آلت دست استعمارگران است شخص مورد بحث مجید دانش‌پایه همتای خود را به بدی یاد کرده و گفته گویا چند نفر می‌خواهند مرا تحویل ساواک بدهند و برایم پرونده درست بکنند و حتی به من تهمت کمونیست بودن می‌زنند وی آنگاه اشاره به جریان تبعیدی خود کرده و گفته برایم پرونده درست شده نمی‌ترسم زیرا چهار نفر مجتهد پشتیبان من هستند و هر چه بخواهم خواهم گفت. و در مورد جریان حاضر نشدنش برای نماز جماعت گفته من حاضر نیستم نماز جمعت معاویه بخوانم حاضر نیستم جایی که ظلم است من نماز جماعت بخوانم و حاضر نیستم دروغ بگویم و در خاتمه گفته خدایا شهدای راه حق را در هر زمان بیامرز.
نظریه شنبه: خبر صحت دارد، رضوی اکثر سخنرانی‌هایش را از نوشته‌های دکتر علی شریعتی،‌ کافی، سبحانی2 و خمینی می‌گوید و مطالعات زیادی درباره علم اتم دارد و حتی در سطح یک استاد دانشگاه و از تمام احزاب جهان چه دست چپی و دست راستی نیز اطلاعاتی دارد وی شخصی است روشنفکر انقلابی (به قول کمونیست‌ها) و مجاهد انقلابی به قول مذهبی‌های تند روحاً‌ مریض است و تفسیر قرآن او نیز غلط است و به همین لحاظ اکثر ملاها با تفسیر قرآن او مخالفند. زیرا تمام تفسیرهایی که در بالای منبر می‌کند با روح اسلام جور در نمی‌آید شخصی است هرج مرج طلب و محرک و فقط می‌گوید بجنگید، مخالف کار و کوشش است و گروهی کوچکی زیر 18 سال برای خود درست کرده که با آنها رابطه کاملاً مخفی دارد از جمله گروه محمدنژاد، دریانوردی و گروه خیاطی‌ها و تعدادی از دانشجویان دانشگاه‌ها که اهل نقده هستند با وی در ارتباط بوده و طرفدار او می‌باشند.
نظریه یکشنبه: نظریه شنبه صحیح به نظر می‌رسد ضمناً منظور از گروه تعدادی از دانش‌آموزان در نزد وی به فراگرفتن قرآن مشغولند و اکثراً دانشجویان این شهرستان نیز در پای منبر او می‌نشینند و درواقع طرفدار او هستند، به لحاظ سخنرانی‌های تحریک‌آمیزی که بیان می‌نماید در هر حال مراقبت از وی تا حدود امکانات ادامه دارد نتایج حاصله مستمراً به استحضار خواهد رسید. حامد
نظریه دوشنبه: نظریه یکشنبه مورد تأیید است. الوند
نظریه 16: نظریه دوشنبه مورد تأیید است.
نظریه چهارشنبه: در مورد وضعیت رضوی به نامه شماره 27573/ه‍ - 3 /6 /37 مراجعه فرمایند.
نظریه جمعه: نظریه چهارشنبه تأیید می‌شود.

متن سند:

از: 16 /4 ﻫ 1 تاریخ: 25 /5 /2537[1357]
به: 312 شماره: 7715/ه‍ 16
موضوع: شیخ مرتضی رضوی پیشنماز مسجد امام جعفر صادق1
پیرو 7716/ﻫ 16 ـ 25 /5 /37

نامبرده بالا شب 23 /5 /37 در مسجد مذکور پیرامون سوره زلزال بحث نموده و این سوره را ابتدا به طریق علمی و سپس به طریق اجتماعی توضیح داده و در این موعظه فرق حکومت و حاکم را تشریح و با اشاره به روز قیامت و حکومت امام زمان نسبت به حاکم فعلی حمله کرده و ضمن بیان جملات تحریک‌آمیز از قبیل اینکه ما احتیاج به حاکم ظالم نداریم اینها که فقط به نفع خویش در جامعه حکومت می‌کنند بایستی از مسند قضاوت و حکومت برکنار بروند اظهارداشته من با استبداد سخن می‌گویم از هیچ کس باکی ندارم چرا بیجا برایم پرونده‌سازی می‌کنند با این عبا و قبا که نمی‌شود جنگید مشارالیه هنگام خواندن دعا از وضع زمان می‌نالیده و می‌گفته ای امام زمان حق حقیقت درگلوهای ما به وسیله ظالمان بند آمده تو به نجات ما برس خیانت آدم‌کشی حالا از جانب زمامدار بزرگ و مسئولان به درجه اعلی رسیده موقعی است که بایستی به درد مسلمانان برسی که این سخنان وی بسیار تحریک‌آمیز و جنبه ضد حکومتی داشته است.
نظریه شنبه: مرتضی رضوی مطالب فوق را در بالای منبر بیان نموده است ضمناً اکثر افرادی که در مسجد او می‌روند افراد باسواد و فرهنگیان و کارمندان دولت دیپلمه و لیسانسیه و حداقل محصلین دبیرستان می‌باشند لذا سخنان وی بر همگان قابل تفهیم بوده و در ایجاد شورش و ایجاد بدبینی در مغز جوانان بی‌تأثیر نخواهد بود و ضمن تماسی که با چند نفر گرفته شد این افراد طرفدار سخنرانی‌های رضوی می‌باشند.
نظریه یکشنبه: با توجه به دسترسی شنبه نظریه او صحیح به نظر می‌رسد. حامد
نظریه دوشنبه: نظریه یکشنبه مورد تأیید است. الوند
نظریه 16: نظریه دوشنبه مورد تأیید است.
نظریه چهارشنبه: در مورد نامبرده به شماره 3 /376 مراجعه فرمایند. مرتضی رضوی
نظریه جمعه: نظریه چهارشنبه تأیید می‌شود.
______________________
1. مسجد امام جعفرصادق(ع) شهر نقده از مساجد قدیمی این شهر است و در فلکه شهرداری قرار دارد.

متن سند:

از: 16 /4 ﻫ 1 تاریخ: 28 /5 /2537[1357]
به: 312 شماره: 7727/ه‍ 16
موضوع: مرتضی رضوی پیشنماز و واعظ مسجد امام جعفر صادق نقده

اخیراً نامبرده بالا در بالای منبر ضمن سخنرانی مذهبی و تحریک‌آمیز بیان داشته خون ما در روز 21 ماه مبارک رمضان یا چهارم شهریور ماه جاری به زمین ریخته خواهد شد.
نظریه شنبه: به احتمال قوی صحت خبر وجود دارد.
نظریه یکشنبه: با توجه به مفاد گزارش خبر شماره 7726/ه‍ - 28 /5 /37 احتمالاً ممکن است متعصبین مذهبی در صدد باشند که در روزهای مذکور تظاهراتی در شهرستان‌های مختلف از جمله نقده بنمایند معذلک مراقبت‌های لازم تا حدود امکانات در این مورد ادامه دارد و هرگونه اطلاعات مکتسبه در اسرع وقت به استحضار خواهد رسید. حامد
نظریه دوشنبه: نظریه یکشنبه مورد تأیید است. الوند
نظریه 16: نظریه دوشنبه مورد تأیید است.
نظریه چهارشنبه: نظریه 16 /4 ﻫ تأیید می‌شود.
نظریه جمعه: احتمال توسعه فعالیت افراطیون در روزهای 19 و 21 وجود دارد مراقبت از آنان به عمل خواهد آمد.
در اجرای امر از ارسال خبر به مرکز خودداری و سخنرانی‌های اضافی معدوم شد.

متن سند:

شماره: 1204ـ2ـ6ـ501 تاریخ:29 /5 /2537[1357]
از: ژـ ک ـ ش (سازمان ضد اطلاعات)
موضوع: ملا مرتضی رضوی

اطلاع واصله حاکیست.
ملا مرتضی رضوی یکی از واعظین شهرستان نقده اخیراً به طور آشکارا به تبلیغات مضره و ضد میهنی پرداخته و هر روز در مسجد امام صادق واقع در نقده سخنرانی‌های ضد ملی می‌نماید. نامبرده اخیراً تعدادی از نوجوانان شهرستان نقده را دور خود جمع و به آنها آموزشهای سیاسی می‌دهد ضمناً نامبرده در بین این جوانان به عنوان رهبر جوانان آزاد معروف گردیده است.

متن سند:

از: سازمان ضد اطلاعات تاریخ: 18 /6 /2537[1357]
به: ضد اطلاعات وابسته به مرکز آموزش جلدیان
شماره: 1227-2-06-501

موضوع: تحریکات

خبر رسیده حاکیست:
در حدود ساعت 1300 مورخه 9 /6 /2537 شیخ مرتضی رضوی یکی از وعاظ شهرستان نقده در مسجد صاحب‌الزمان شهرستان مزبور جوانان نقده را دور خود جمع و اظهار داشته که اگر مأمورین، دستگیرشدگان در تظاهرات اخیر نقده را تا روز شنبه اول صبح آزاد ننمایند باید دوباره تظاهرات نماییم و این بار از آتش زدن بانک‌ها و مغازه‌ها هم فروگذار نخواهیم بود. که واعظ دیگری به نام ملا ابراهیم محرر به تحریکات وی اعتراض و اضافه نموده که آیت‌الله شریعتمداری به ما دستور داده آرامش را حفظ نماییم و به راه انداختن آشوب به مصلحت نمی‌باشد لیکن ملامرتضی رضوی سخنان وی را قبول ننموده و جوانان را به آشوب و تظاهرات تحریک نموده است.

متن سند:

از: 16/ 4ﻫ 1 تاریخ:2 /9 /1357
به: 312 شماره: 8248/ﻫ
موضوع: شیخ مرتضی رضوی شعل واعظ و پیشنماز مسجد امام جعفر صادق

در ساعت 1200 مورخه 28 /8 /57 یکی از دوستان نامبرده بالا به منزلش وارد در حالی که چندین نفر از اهالی روستای حسنلو1 در نزد وی بوده‌اند رضوی ضمن احوال‌پرسی با دوستش اظهار داشته بیا با هم اعلامیه‌ای به امضاء خودمان به منظور اعتصاب و تعطیل بازار تهیه و پخش نماییم دوستش گفته با کمال تأسف من معذورم و می‌ترسم رضوی گفته شما این را بدانید دولت بیشتر به مبارزان احترام قائل است رضوی افزوده چند روز پیش در مسجد شیخ مهدی شدیداً به مأمورین ساواک و بخشدار حمله نمودم و حتی در بالای منبر گفتم که بخشدار حرام‌زاده است در این هنگام رضوی صیغه نکاح و عقد را برای حاضران در منزل خوانده بعد از اینکه آنها رفتند وی به دوستش گفته شما باید بمانی نهار بخوریم و بیشتر صحبت کنیم آنگاه رضوی اوضاع مهاباد و شیخ عزالدین حسینی امام جمعه مهاباد را از دوستش سئوال نموده که پاسخ لازم به وی داده آنگاه دوستش از رضوی سئوال نموده اخیراً از طرف آیات عظام اعلامیه‌ای نیامده است؟ رضوی پاسخ داده چرا، بلند شده و قریب 20 برگ اعلامیه که بعضی از آنها پلی‌کپی شده بود آورده و به دوستش داده دوستش پس از مطالعه اعلامیه‌ها را به وی مسترد نموده در این موقع رضوی یک برگ اعلامیه آیات عظام قم به تاریخ 18 /8 /57 را به دوستش داده2و گفته این اعلامیه مال خودت. دوستش گفته پس یکی از این اعلامیه‌ها را برای امام جمعه مهاباد بفرستید وی گفته چند روز گذشته است حتماً اعلامیه به دست او رسیده است دوستش گفته خیر نرسیده و من به او قول دادم که از نقده برایش بفرستیم رضوی گفته بسیار خوب همین امروز می‌فرستم و با تلفن هم با قم تماس می‌گیریم تا از این به بعد مستقیماً برای شیخ عزالدین اعلامیه بفرستند رضوی یک برگ اعلامیه دیگر به دوستش داده تا آن را به ملا محمد رئوف حسین‌زاده مروج مذهبی قریه مهماندار3 بدهد رضوی گفته امشب در مسجد صاحب‌الزمان جمع شده بودیم تا درباره تعطیل بازار اتخاذ تصمیم بگیریم اما محررها گفتند بعد از چند روز دیگر اعلامیه صادر خواهیم کرد رضوی گفته در این روزها بخشدار عده‌ای را دعوت کرده بود هر چند من در آخر وقت رسیدم ولی در حضور رئیس ساواک، به ملاصالح رحیمی و دکتر خسروی و رؤسای ادارات حمله نمودم رضوی بیان نموده گویا قبل از من حاضران جلسه در خفقان بودند اما من وضع جلسه را به هم زدم این مذاکرات تا ساعت 1430 طول کشیده است.
نظریه شنبه: رضوی مراتب فوق را بیان نموده و مخالف دولت نظامی می‌‌باشد ضمناً یک برگ اعلامیه مذکور به پیوست تقدیم می‌گردد.
نظریه یکشنبه: نظریه شنبه صحیح به نظر می‌‌رسد ضمناً همانطوری که قبلاً به استحضار رسیده نامبرده بالا در پخش اعلامیه‌های مضره، تحریک مردم به اعتصاب و تظاهرات و بستن دکاکین نقش مهمی داشته و دارد.
نظریه دوشنبه: نظریه یکشنبه مورد تایید است.
نظریه 16: نظریه دوشنبه مورد تایید است.
نظریه جمعه. احتمال صحت خبر وجود دارد رضوی هم بالا به منظور حفظ موقعیت خود از نظرات سایر روحانیون تبعیت می‌نماید.